#1 Wstępniak: Tożsamość

Problem z definiowaniem designu i kultury wizualnej jako takich niesie za sobą trudność w samodefiniowaniu się projektantów. Nie istnieje instancja, do której mamy możliwość odnieść swoje założenia czy postawy w kontekście. Prowadzi to do wewnętrznych i zewnętrznych sporów, utrudniających powyższe jeszcze bardziej, pomimo pozornego obycia się społeczeństwa.

Dzieląc tożsamość projektanta na wewnętrzną (w kontekście osobistych doświadczeń i przekonań) i zewnętrzną (w kontekście kultury i designu jako takiego), pragniemy zbliżyć się do możliwie najlepszej analizy problematyki potrzebującej zastanowienia, jednocześnie oddalając się od uniwersalizacji tematu. Niech to nie będzie encyklopedia, a raczej zbiór specyficznych postaw w danych tematach.

Kategoria pierwsza może odnosić się do wartości i sumienia, którymi kieruje się projektant, zderzając je z pracą zawodową i budując jakość samego siebie przez ich pryzmat. Niemniej, należy zwrócić uwagę na to, że każda wewnętrzna postawa może wynikać z czynników zewnętrznych. Polecam w tym miejscu Państwa uwadze tekst Leny Mitkowej o odpowiedzialnym projektowaniu, w którym Autorka skutecznie punktuje nasze – projektantów – zaniedbania, wskazując na potrzebę przyjmowania postaw i samego projektowania w zgodzie z etyką wynikającą bezpośrednio z czasów, w których żyjemy i z możliwości, które nam dano.

Ja natomiast podejmuję próbę zastanowienia się nad tożsamością projektanta jako badacza designu i kultury wizualnej, szukając dla niego miejsca w kontekście historyków i naukowców. 

Druga kategoria, nieco historyczna można powiedzieć, spogląda szerzej i dookreśla kontekst dla wystąpienia pierwszej. Nie ma ludzi nie będących podatnymi na prądy kultury i przemian społecznych, tym bardziej w kategorii tak mocno z nimi związanej jak design. Ta tożsamość społeczna i lokalna jest wynikiem przypadku i zamiaru jednocześnie, naszych możliwości i naszych chęci. Globalnie rzecz przedstawia Grzegorz Miszkiel, na przykładzie analizy twórców irańskich w okresie po rewolucji ajatollahów, Borys Kosmynka z kolei wraca na grunt lokalny z analizą tożsamości miasta odbitej w kroju pisma, a ja rozmawiam z Petrą Docelakovą, współautorką obszernej monografii Jaroslava Bendy, o tworzeniu książki, jej nowym wydaniu i projektowaniu pism w Czechach i Czechosłowacji.

W ramach poszerzania świadomości o tożsamości twórczej wśród projektantów i artystów grafików rozpoczynamy cykl Zawód VJ, w którym Michał Przyszlak będzie przybliżał tajniki związane z tą, jakby nie patrzeć, nową i nie wszystkim znaną, profesją.

W rubryce książkowej, odpowiadając na potrzebę pojawiającą się w dyskusjach branżowych, Tomasz Bilak porównuje dla Państwa – od strony praktycznej – dwie publikacje poświęcone konstruowaniu i projektowaniu z użyciem siatek i ich systemów. 

Serdecznie zapraszam do lektury!

Michał Rogoziński,

redaktor prowadzący