Grid vs System

Siatka siatce nierówna, podobnie jak literatura na ich temat. Jestem entuzjastą zarówno literatury około projektowej jak i projektowania opartego na siatce, porównałem dwa bliźniaczo brzmiące tytuły, oba rozpoczynające się od Frazy „Grid Systems” i wydane na polskim rynku przez wydawnictwo d2d. Pierwsza z nich to „Siatki, czyli zasady kompozycji typograficznej” Kimberly Elam, druga „Systemy siatek modułowych w projektowaniu graficznym” Josef Müller-Brockmann. W poniższym tekście, znajdziesz krótkie przedstawienie i porównanie obu pozycji z perspektywy praktyka.

Kimberly Elam przez niemal 100 stron podręcznika prowadzi nas przez wykład z kompozycji i to właśnie na nim bazuje książka. Autorka rozpoczyna od przedstawienia zasad oraz głównych elementów ćwiczenia, które podzieliła na trzy odrębne sekcje. Każde z zadań kończy się prezentacją możliwych rozwiązań oraz ich wyjaśnieniem. W ten sposób autorka nie tylko prezentuje siatki na konkretnych przykładach, ale również uczy jak z nich korzystać. 

Książka napisana przez Müller-Brockmanna to klasyka, która mimo metryki wciąż jest aktualna. Josef dla odmiany od początku skupia się na technicznym aspekcie projektowania. Jego dzieło rozpoczyna się od przedstawienia popularnych formatów papieru w systemie DIN, stopni pisma oraz popularnych i dostępnych w okresie pisania książki krojach pisma. Omawia również budowę stronicy od szerokości kolumny z tekstem, przez marginesy i numerowanie stron aż po konkretne przykłady konstrukcji. Po takim wstępie otrzymujemy (ponownie) niemal 100 stron konkretnych przykładów z opisami. W przeciwieństwie do książki Kimberly nie znajdziemy tu jednak wielu słów na temat samych kompozycji. 

Mimo wspólnego tematu, podejścia w obu pozycjach oddalone są od siebie nie mniej niż daty pierwszych wydań. Różnica widoczna jest już na okładkach, a właściwie w ich doskonale przetłumaczonych tytułach, które w pełni oddają zawartość obu pozycji. Pierwsza z nich „Siatki, czyli zasady kompozycji typograficznej” zgodnie z tytułem skupia się na kompozycji z użyciem siatki, druga “Systemy siatek modułowych w projektowaniu graficznym” podejmuje temat projektowania systemowego. 

Odmienne podejścia do tematu można zauważyć również w wybranych przykładach rozwiązań projektowych. W podręczniku K. Elam przeważają przykłady projektów jednorazowych, nie wymagających spójnego systemu, przeważają plakaty. Tymczasem Josef Muller-Brockmann ze swoim technicznym podejściem do tematu prezentuje w większości przykłady systemów przygotowanych do projektów seryjnych.

Która z nich radzi sobie z tematem lepiej? Obie pozycje różnią się na tyle, że nie można polecić wyłącznie jednej, zapominając o drugiej. Uważam, że treści tych książek są względem siebie komplementarne – Josef pomoże nam w poprawnej konstrukcji stronicy i stworzeniu funkcjonalnego systemu siatek, podczas gdy Kimberly zadba o dobrą kompozycję i napięcia między poszczególnymi elementami.

Żadna z przedstawionych przeze mnie pozycji, nie przedstawia w pełni tego jak tworzyć siatki. Temat projektowania w oparciu o siatki modułowe, wydawca uzupełnia takimi pozycjami jak „Reguła i intuicja. O rozwadze i spontaniczności projektowania”, Hans Rudolf Bosshard, czy „Porządek w projektowaniu”, Jean Ulysses Voelker. Czy wyczerpują temat? O tym następnym razem.

Ciekawostka

Zostawiając merytoryczną część książek za nami, chciałbym spojrzeć na wyjątkowe wydanie Josef Muller-Brockmann. Polski wydawca, nie mógł zostawić oryginalnego układu wraz z wersją niemiecką więc zdecydował się poświęcić jeden łam na zamarkowanie tekstu po niemiecku. Dzięki temu, nie zmienił oryginalnej formy książki, zachowując szacunek do dzieła, które jest manifestem autora.