#01/2021 Książka
Tomasz Bilak

Grid vs System

Grid vs System – STGU MAG

Siatka siatce nierówna, podobnie jak literatura na ich temat. Jestem entuzjastą zarówno literatury około projektowej jak i projektowania opartego na siatce, porównałem dwa bliźniaczo brzmiące tytuły, oba rozpoczynające się od Frazy „Grid Systems” i wydane na polskim rynku przez wydawnictwo d2d. Pierwsza z nich to „Siatki, czyli zasady kompozycji typograficznej” Kimberly Elam, druga „Systemy siatek modułowych w projektowaniu graficznym” Josef Müller-Brockmann. W poniższym tekście, znajdziesz krótkie przedstawienie i porównanie obu pozycji z perspektywy praktyka.

Kimberly Elam przez niemal 100 stron podręcznika prowadzi nas przez wykład z kompozycji i to właśnie na nim bazuje książka. Autorka rozpoczyna od przedstawienia zasad oraz głównych elementów ćwiczenia, które podzieliła na trzy odrębne sekcje. Każde z zadań kończy się prezentacją możliwych rozwiązań oraz ich wyjaśnieniem. W ten sposób autorka nie tylko prezentuje siatki na konkretnych przykładach, ale również uczy jak z nich korzystać. 

Książka napisana przez Müller-Brockmanna to klasyka, która mimo metryki wciąż jest aktualna. Josef dla odmiany od początku skupia się na technicznym aspekcie projektowania. Jego dzieło rozpoczyna się od przedstawienia popularnych formatów papieru w systemie DIN, stopni pisma oraz popularnych i dostępnych w okresie pisania książki krojach pisma. Omawia również budowę stronicy od szerokości kolumny z tekstem, przez marginesy i numerowanie stron aż po konkretne przykłady konstrukcji. Po takim wstępie otrzymujemy (ponownie) niemal 100 stron konkretnych przykładów z opisami. W przeciwieństwie do książki Kimberly nie znajdziemy tu jednak wielu słów na temat samych kompozycji. 

Mimo wspólnego tematu, podejścia w obu pozycjach oddalone są od siebie nie mniej niż daty pierwszych wydań. Różnica widoczna jest już na okładkach, a właściwie w ich doskonale przetłumaczonych tytułach, które w pełni oddają zawartość obu pozycji. Pierwsza z nich „Siatki, czyli zasady kompozycji typograficznej” zgodnie z tytułem skupia się na kompozycji z użyciem siatki, druga “Systemy siatek modułowych w projektowaniu graficznym” podejmuje temat projektowania systemowego. 

Odmienne podejścia do tematu można zauważyć również w wybranych przykładach rozwiązań projektowych. W podręczniku K. Elam przeważają przykłady projektów jednorazowych, nie wymagających spójnego systemu, przeważają plakaty. Tymczasem Josef Muller-Brockmann ze swoim technicznym podejściem do tematu prezentuje w większości przykłady systemów przygotowanych do projektów seryjnych.

Która z nich radzi sobie z tematem lepiej? Obie pozycje różnią się na tyle, że nie można polecić wyłącznie jednej, zapominając o drugiej. Uważam, że treści tych książek są względem siebie komplementarne – Josef pomoże nam w poprawnej konstrukcji stronicy i stworzeniu funkcjonalnego systemu siatek, podczas gdy Kimberly zadba o dobrą kompozycję i napięcia między poszczególnymi elementami.

Żadna z przedstawionych przeze mnie pozycji, nie przedstawia w pełni tego jak tworzyć siatki. Temat projektowania w oparciu o siatki modułowe, wydawca uzupełnia takimi pozycjami jak „Reguła i intuicja. O rozwadze i spontaniczności projektowania”, Hans Rudolf Bosshard, czy „Porządek w projektowaniu”, Jean Ulysses Voelker. Czy wyczerpują temat? O tym następnym razem.

Ciekawostka

Zostawiając merytoryczną część książek za nami, chciałbym spojrzeć na wyjątkowe wydanie Josef Muller-Brockmann. Polski wydawca, nie mógł zostawić oryginalnego układu wraz z wersją niemiecką więc zdecydował się poświęcić jeden łam na zamarkowanie tekstu po niemiecku. Dzięki temu, nie zmienił oryginalnej formy książki, zachowując szacunek do dzieła, które jest manifestem autora.

AUTOR

Tomasz Bilak

Brand designer, aktywista, inżynier procesów produkcyjnych. Specjalizuje się w projektowaniu systemów identyfikacji wizualnej. Członek zarządu Stowarzyszenia Twórców Grafiki Użytkowej.